Today's Article: Mr. Skeffington: 'moral perfectionism' in a 'melodrama of remarriage', Part 2

Here's the second part of the article I wrote on the Thirties' melodrama Mr. Skeffington, starring Claude Rains and Bette Davis. I thought I had better post it while it's still fresh on everybody's mind.

Hoofdstuk 2: 'moral perfectionism' in Mr. Skeffington

Op bladzijde 24 van Cities of Words stelt Cavell dat 'perfectionism proposes confrontation and conversation as the means of determining whether we can live together, accept one another into the aspirations of our lives'. Zulk 'moral perfectionism' gaat ook op voor Mr. Skeffington, waarin confrontatie en conversatie volop aanwezig zijn, maar verloopt via iets andere wegen dan in Cavells corpus aan films. Confrontatie vindt hoofdzakelijk plaats in conversatie in deze film, hoewel het niet per se conversaties tussen beide echtelieden hoeven te zijn om inzicht in het huwelijk te verschaffen, en juist de afwezigheid van één van hen de ander (de 'unknown woman') uiteindelijk drijft tot 'moral perfectionism'.

Al in de scène beschreven op pagina 6 van deze scriptie is sprake van een confrontatie tussen Job en Fanny, waarin Job beseft dat er geen sprake is van liefde in het huwelijk, en dat Fanny wegens andere redenen met hem getrouwd is. Fanny's onbegrip in deze situatie wijst Job erop dat dit van begin af aan geen geslaagd huwelijk zal zijn, maar desondanks zal hij proberen zijn taak als echtgenoot te vervullen, in de hoop dat er op den duur liefde tussen beiden zal ontstaan. Fanny's geringe besef van de situatie in conversaties met haar man geven aan dat zij 'morally and intellectually unequal'¹ is aan Job, en Jobs duidelijke inzicht in zulke dialogen benadrukken dit: door Fanny's gebrek aan inzicht snapt ze niet volledig wat er aan de hand is, en is haar handelen egoïstisch te noemen (zoals haar voortdurende omgang met vroegere vrijers onder het oog van haar echtgenoot, en haar gebrek aan moederliefde voor haar dochter). Job beseft dit, maar hij laat haar haar gang gaan en hoopt het te compenseren door zijn eigen handelen. Job realiseert zich dat Fanny is zoals ze is door de puissante situatie waarin ze opgegroeid is en weet dat ze niet beter weet. Zodoende begrijpt hij haar vrijwel van begin af aan. Het inzicht dat 'moral perfectionism' geeft in de juiste omgang met de ander in het huwelijk is daarom in deze film niet wederzijds, maar moet van Fanny's kant komen: de tegenslagen in haar leven die haar doen inzien dat haar beperkte wereldbeeld tot een eenzaam leven heeft geleid doen haar begrijpen hoe goed Job voor haar was en hoezeer ze hem nodig had, maar ook dat Job echt van haar hield en zij hem gekwetst heeft. Uiteindelijk zorgt Fanny's besef van Jobs opoffering ervoor dat ze hem vergeeft voor hun vroegere ruzies, en belangrijker, dat ze haarzelf vergeeft voor wat ze hem destijds aangedaan heeft. Voor Job terug kwam in haar leven werd Fanny geplaagd door 'moral cynicism': haar hele leven leefde ze in een droom van de belofte van schoonheid en status die door ziekte en ouderdom aan duigen is gevallen, met als resultaat dat ze alleen is en niemand om haar geeft.² 'Moral perfectionism' helpt haar omgaan met het verlies van deze droom en zorgt dat ze haar aspiraties nu vindt in het helpen van haar man, om wie ze nu werkelijk geeft door haar nieuwe inzicht in hun huwelijk (namelijk, wat het haar had kunnen bieden als ze niet zo kortzichtig was geweest en haar losbandige leven eerder had beëindigd). 

 

Hierin zit ook Emersons concept van 'education'/'cultivation' zoals dat speelt in Cavells 'moral perfectionism'. Fanny's leven volgt een staat van 'becoming', van transformatie naar iets anders, maar niet dat waarop Fanny gehoopt had. De 'attainable self' waar Fanny naar streeft - een rijke knappe vrouw in een goed huwelijk met hoge sociale status - is hoe langer hoe minder in zicht naarmate ze ouder wordt: uiteindelijk blijkt het navolgen van deze 'attainable self' een destructieve uitwerking op haar te hebben gehad, want het heeft haar niet opgeleverd wat ze wilde hebben, maar eerder het tegenovergestelde. Zo leert Fanny dat ze verkeerde doelen heeft nagestreefd in haar leven, en daarbij de dingen die wel betekenis voor hadden moeten hebben (haar dochter, haar huwelijk) verwaarloosd heeft. In haar goedheid tegenover de gebroken Job vindt ze haar 'unattained but attainable self', de vrouw die bemind wordt door haar man en ook om hem geeft. Opvallend genoeg vond ze deze 'self' niet in het huwelijk, maar juist in haar breuk met Job, waarin ze besefte wat ze aan hem te danken had en hoezeer ze hem nodig had, en bovendien dat ze ondanks alles van hem hield. Dit besef, deze 'education', zorgt ervoor dat ze niet alleen 'moreel' (in de typische zin van het woord) handelt door Job te helpen, maar ook door hun relatie te hernieuwen (in perfectionistische zin). Zo krijgt ze in deze uiteindelijke situatie een 'greater satisfaction with this way than any other'³, als de film besluit met haar opmerking dat 'A woman is beautiful only when she's loved': hoewel Fanny lichamelijk niet meer mooi is, voelt ze zich door de liefde van haar man, en haar liefde voor haarzelf door haar man te helpen, mooier dan ooit (en het publiek hoort er net zo over te denken).

De confrontatie in Mr. Skeffington die leidt tot 'moral perfectionism' en 'remarriage' zit zodoende voornamelijk in Fanny zelf: zij ziet zichzelf geconfronteerd met een onbevredigende conclusie van de levensstijl die zij gevolgd heeft, en komt tot een nieuw inzicht in haar huwelijk wat leidt tot een hernieuwde relatie met haar echtgenoot. Dit inzicht krijgt de toeschouwer al veel eerder in de film, in de confrontaties tussen haar en Job, waarin Fanny niet het perspectief van haar echtgenoot begrijpt, maar de toeschouwer wel. De eerder beschreven scène op de boot (p. 6) is hier een voorbeeld van, evenals de scène waarin Fanny Job beschuldigt van overspel na hem betrapt te hebben met een secretaresse. Hierop volgt de volgende dialoog:

Job: 'I have no right to feel hurt, I knew you didn't love me when I married you.'

Fanny: 'I'm sorry, Job, I'm really sorry I can't love you.'

Job: […] 'You can't really love anyone.' […] 'You think I ever would've looked at another woman if I'd received one grain of affection from you? You wouldn't allow a dog in the house. You didn't need one with me around. I was petted, admired, but never loved!'

Job heeft gelijk: Fanny heeft nooit echt van hem gehouden en trouwde met hem voor andere redenen. Naarmate ze verder uit elkaar groeien zoekt Job toevlucht bij andere vrouwen wat door Fanny berispt wordt. Fanny's voortdurende omgang met vrijers, mogelijk door haar gebrek voor liefde voor Job en als bevestiging voor liefde voor haarzelf, wordt echter getolereerd door Job. Fanny heeft een andere invulling van huwelijkse trouw die hem verbiedt wat hij haar toestaat. Voor de toeschouwer is Jobs gedrag echter begrijpelijk gezien het gebrek aan aandacht dat Fanny hem geeft. In deze en vergelijkbare confrontaties blijkt Fanny's kortzichtigheid in het huwelijk, en Jobs gelijk. 

 

Hoewel ze betrekking hebben op huwelijkse mores, zijn zulke confrontaties echter niet hetzelfde als 'moral conversation'. Zoals eerder gezegd vinden confrontaties, althans perfectionistische confrontaties, hoofdzakelijk plaats in conversaties in Mr. Skeffington. Het is opvallend hoe weinig 'moral conversation' er plaatsvindt tussen Job en Fanny. Aangezien het voornamelijk Fanny is die 'moral perfectionism' ondergaat (omdat Job de huwelijkse situatie al veel eerder doorgrond heeft en hij de laatste helft van de film grotendeels afwezig is), is het niet onbegrijpelijk dat Fanny's 'moral conversation' met anderen plaats vindt.

Een eerste figuur met wie Fanny doorslaggevende 'moral conversation', op weg naar 'moral perfectionism' aangaat is de psychiater. Nadat Fanny getroffen is door difterie, die haar schoonheid definitief de das om doet, ziet ze Job in hallucinaties, waarop haar aangeraden wordt een psychiater te bezoeken. Hij vertelt Fanny dat ze om moet leren gaan met haar ouderdom en dat ze daarbij Job nodig heeft, ondanks hun breuk:

'My dear lady, the entire basis of psychoanalysis is truth. Your seeing your husband comes out of a subconscious desire to see him. A need for him.'

Fanny heeft haar schoonheid verloren, en daarmee alle aandacht die ze ooit kreeg. Ze is van haar dochter vervreemd geraakt en heeft niemand meer. In het huwelijk heeft men de partner nodig om met deze verschijnselen van ouderdom om te kunnen gaan, maar Fanny heeft met haar partner gebroken. Nu heeft ze hem echter nodig, waardoor ze psychische versies van hem in haar leven projecteert (hallucinaties). Maar wil ze om leren gaan met haar ouderdom, dan heeft ze de echte Job nodig. Dit weet ze onbewust, maar de psychiater brengt het onder woorden. Hij schat Fanny's situatie correct in en weet precies wat haar aan te bevelen valt. Zodoende is hij niet alleen, zoals Lacan zegt, 'the one supposed to know'⁴, maar des te sterker 'the one who knows', de 'saint or sage' waar de psychoanalyticus zo vaak mee vergeleken wordt. Hij is het die de eerste aanzet geeft voor Fanny's hernieuwde relatie met Job, en ook voor Fanny's inzicht in wat Job voor haar betekende.

De belangrijkste persoon voor 'moral conversation' is echter George. George staat dicht bij zowel Job als Fanny (als neef van Fanny, en voor Job niet alleen aangetrouwde familie, maar ook als strijdmakker die met hem in het leger dient tijdens WO I). Van alle personages in de film komt George het meest over als de 'true man', en in dialoog met hem krijgt Fanny begrip voor Job en haar huwelijk. Voor Job is hij een kameraad die hem steunt in confrontaties met Fanny en begrip toont. Voor Fanny is hij meer dan dat, een 'Friend' met wie ze 'moral conversation' aangaat. Het is George die uiteindelijk Fanny uitdaagt Job te vergeven en haar band met hem te herzien. George moedigt Fanny aan in te zien dat alles wat ze heeft gekregen ze aan Job te danken heeft en ze hem zou moeten helpen ('ought to') in zijn armoede:

Fanny: 'Job, poor? […] What do you think I ought to do about it?'

George: 'There's no question what you ought to do. […] I think you should remember that this house, everything in it [...], is yours because of his generosity.'

Fanny: 'It was very easy for him to be generous when he was so rich.'

George: 'Legally, he didn't have to give you one-tenth of what he insisted you have. And now...'

Fanny: 'And now, you think it's unfair that I'm so well off and he's so poor?'

George: 'Exactly. It is unfair.'

George brengt hier onder woorden wat Fanny zich eigenlijk al realiseerde, maar nu durft ze het pas toe te geven: alles wat ze heeft gekregen heeft ze aan Job te danken, ook al had hij het haar niet hoeven geven gezien haar ontrouwe gedrag. In conversatie met George laat hij haar dit toegeven ('you ought to remember', dát moet ze doen), maar hij schrijft haar geen te ondernemen actie voor. Het is als het ware de 'examimation of one soul by another', de één onderzoekt de ander waardoor de ander tot inzicht in zichzelf komt, typerend voor 'moral conversation'.⁵ Fanny's besluit om Job te helpen en bovendien hun relatie te hernieuwen is haar gedachte, die in haar geïnspireerd wordt door haar 'moral conversation' met George. Dit belangrijke kenmerk van 'moral conversation' wordt door Cavell benadrukt, als hij stelt: 'The point assigned to moral conversation is that of rationally persuading the other to agree to, or to do, something that you are […] persuaded that she ought to do'.⁶ Als zodanig is George in deze situatie voor haar een Nietzscheaanse 'exemplar', een voorbeeld waaraan je het goede dat je doet in het leven ontleent.⁷ En vervolgens doet Fanny het goede en handelt ze perfectionistisch, met als resultaat dat er 'remarriage' plaats vindt. Zo helpt ze Job, maar ook haarzelf.

'You're as beautiful as ever', is het eerste wat Job haar zegt, hoewel hij blind is en niet kan zien wat de tijd met haar gedaan heeft. Als Fanny ziet hoe slecht hij er aan toe is geeft ze eindelijk toe dat ze een egoïstisch leven heeft geleefd ('All this time I've been thinking only of myself!'). 'Mr. Skeffington has come home', merkt ze op, waarbij ze aangeeft dat het hun beider huis is en zij weer 'Mrs. Skeffington' is, en dus dat hun huwelijk herbevestigd is. Ook geeft dit aan dat ze ondanks alles toch van Job houdt: ze heeft het alleen nooit kunnen toegeven omdat ze door haar egocentrische levensstijl geen liefde voor anderen kon tonen, alleen ontvangen. Nu ze ingezien heeft wat zo'n levenshouding haar heeft opgeleverd kan ze pas werkelijk waarderen wat Job voor haar betekent heeft, en begrijpt ze wat zij nu voor Job kan betekenen door een nieuwe levensstijl te hanteren. Perfectionisme (al dan niet moreel) wordt omschreven als 'being true to oneself' en 'becoming who you are'⁸: Fanny geeft hier het falen van haar levensstijl toe en ontmoet zo haar ware zelf die de valse egoïstische zelf die ze al die tijd was verdrijft door het helpen van haar man en haar 'remarriage' met hem te accepteren. Zodoende komt het koppel weer bij elkaar, en leert Fanny eindelijk zichzelf begrijpen (waardoor ze niet meer als 'unknown woman' beschouwd kan worden). 'A woman is beautiful only when she's loved', besluit ze.

Conclusie

Evenals metamorfose een rol speelde in Now, Voyager speelt het hier een rol in de transformatie van de 'unknown woman': Fanny ontdekt een nieuwe 'zelf' en handelt hierop perfectionistisch. Ze transformeert van een egoïst naar een meer 'altruïstische' vrouw die haar man helpt om haarzelf te helpen, waardoor de film eindigt in een situatie van 'remarriage' in de Cavelliaanse traditie. Echter, dat een 'unknown woman' haar heil zoekt in het huwelijk is niet gebruikelijk volgens Cavells definitie van het genre. De vermenging van Cavells beide genres staat het hier echter toe en illustreert zo dat 'remarriage' niet uitgesloten is voor het geluk van de 'unknown woman'. Een vergelijkbare metamorfose die hier bespeurd kan worden is de transformatie in het huwelijk zelf van een teleologisch naar een deontologisch perspectief. Waar het eerst een huwelijk betrof dat geleid werd door motieven (geld, status) om voor zowel Job als Fanny een gelukkige staat te bereiken, verandert het door 'remarriage' in een huwelijk dat onder invloed is van Fanny's besef van het moreel gerechtvaardigde: Job is altijd goed voor Fanny geweest (ook al begreep ze dit niet), en nu hij haar nodig heeft – en zij hem, meer dan ze ooit tevoren besefte – kan Fanny niet weigeren omdat dat hem (en daarmee haarzelf) onrecht zou doen. Haar moreel plichtsbesef in deze situatie wordt geïnspireerd door George, die zo als 'true man' (of Nietzscheaans 'exemplar') optreedt.

De 'unknown woman' is een 'unacknowledged woman'. Zonder 'acknowledgement' vindt er 'annihilation of the self' plaats.⁹ Zo ook in deze film: Fanny is voor haarzelf 'unacklowedged' doordat ze een verkeerd verstand van zaken heeft en een egocentrische levensstijl hanteert. Deze staat wordt vervolgens 'overacknowledged' door bijna iedereen in haar omgeving. Dit resulteert in 'annihilation of the self' door verlies: haar schoonheid vergaat en daarmee alles wat ze voor normaal hield, vooral de interesse van haar omgeving (de talloze vrijers en de upperclass waarin ze verkeerde) in wie ze hierdoor wordt. Zo blijft ze eenzaam achter. Maar in dit geval is het haar valse zelf die verloren gaat, want ze komt tot het inzicht dat ze verkeerd gehandeld heeft. Hierin vindt ze haar ware zelf en handelt ze perfectionistisch wat eindigt in 'remarriage' met Job, ten bate van hun beiden als koppel.

Geheel volgens Cavells definitie van de 'remarriage comedy' vindt in Mr. Skeffington een crisis in het huwelijk plaats die leidt naar een staat van 'reorienting' van dit huwelijk, en de vraag stelt hoe het koppel hun leven samen verder door wil/moet brengen.¹⁰ De nadruk in deze film ligt echter grotendeels op de vrouw, die haarzelf en haar plaats in de wereld moet leren kennen volgens de regels van Cavells 'melodrama of the unknown woman'. Zo wordt de vraag 'what kind of persons they aspire to be' die slaat op het koppel in de 'remarriage comedy', hier veranderd in de vraag 'what kind of person she aspires to be'.¹¹ 'De vrouw is onderhevig aan 'education' en vindt haar plaats in een staat van 'remarriage' dankzij de toepassing van 'moral perfectionism', in haar geïnspireerd door een 'true man'. Cavells gedachtegoed volgens Cities of Words is zoals ik in dit paper beargumenteerd heb uitstekend toepasbaar op Mr. Skeffington, maar de manier waarop het teruggevonden kan worden is onderhevig aan beide genres en vindt niet langs de lijnen van slechts één van beiden plaats. Het is goed mogelijk dat Mr. Skeffington niet de enige film in zijn soort is, maar de top van een ijsberg is van een heel genre aan mengsels van Cavells genres, waarin de regels van de 'remarriage comedy' en het 'melodrama of the unknown woman' onderling uitgewisseld worden om plaats te maken voor een 'melodrama of remarriage'.

1Cavell 2005: p. 236.

2Cavell omschrijft 'moral cynicism' op pagina 23-24 (alsmede p. 11) van Cities of Words als volgt: 'the temptation to give up on a life more coherent and admirable than seems affordable after the compromises of adulthood come to obscure the promise and dreams of youth'. Deze beschrijving slaat letterlijk op Fanny's situatie in Mr. Skeffington: zij beseft dat de 'dreams of youth', zowel van het begrip 'jeugd' (schoonheid) als haar eigen jeugddromen, tekort hebben geschoten. Het leven dat het najagen van deze valse dromen haar heeft opgeleverd is niet wat ze had gehoopt, maar ze kan het compenseren door 'moral perfectionism', door het helpen van haar man en het hernieuwen van hun relatie.

3Een van de typeringen van 'education' volgens Cavell. Cavell 2005: p. 43

4Cavell 2005: p. 243

5Cavell, Stanley. Cavell on Film. Albany: State University of New York Press, 2005: p. 339 (The Good of Film)

6Cavell 2005: p. 235

7Nietzsches 'exemplar' volgens Cavell: 'taking certain persons as exemplars te be emulated means […] acting on the basis of what you take as their idea or conception of good or gain: you let that guide your life' (Cavell 2005: p. 220). Fanny volgt hier George als 'exemplar' doordat ze dat wat zij meent dat hij bedoelt met het 'goede' (their idea of good') uitvoert en Job helpt. Hij hoeft het 'goede' niet direct onder woorden te brengen ('what you [Fanny] take as their idea of good'), maar alleen een actie van het 'goede' in haar te inspireren ('let their idea of the good guide your life').

8Cavell 2005: p. 336 (in The Good of Film)

9De precieze herkomst van deze passage is mij helaas ontgaan. Het stond in mijn aantekeningen van het college over Mill, maar in Cities of Words kon ik het niet terugvinden. Ik claim dan ook niet zelf op deze gedachtegang gekomen te zijn, maar wilde hem hier niet achterwege laten.

10Cavell 2005: p. 11

11Cavell 2005: p. 11